For English, please scroll down.
‘Figuratief versus abstract’, dat zal het thema zijn geweest van de vrije tekenopdracht in de derde klas van de middelbare school. En dit was het beeld dat zich toonde aan mij. Hoewel niet religieus opgevoed wilde ik uitbeelden hoe spiritualiteit voor mij een heel aardse warme toegankelijke kant kende en een afstandelijke kille abstracte kant. Ik had meegekregen hoe Maria voor katholieken zoals mijn vader vaak als een ‘brug’ stond tussen deze twee kanten, en zo werd dit idee geboren. Maria’s aureool in deze tekening toont die brug. Of is het een spanningsboog waar kortsluiting tussen de polen kan ontstaan?
Het soort associaties als de bovenstaande boeit me. Ze maakt me wat ongemakkelijk, omdat ergens in deze tekening ook een dynamiek verborgen ligt die later een rol zou blijken te spelen in het nastreven van datgene wat mijn onderbewuste op tilt liet slaan.
Mijn tienerjaren stonden namelijk in het teken van niet-zo-worden-als-mijn-moeder. Het aardse warme en toegankelijke deed me aan het Moederlijke denken. En de andere kant voelde als het terrein van de Vader. De associaties die ik had bij beide kanten zorgden voor een spagaat.
De commentator in mijzelf legde alles langs bovenstaande assen en stuurde ferm aan op rationeel denken. Drie jaar na deze tekening nam mijn ‘pre-rationele ik’ voor het eerst het roer over. Een combinatie van o.a. prestatiedruk, slaaptekort en een eerste door-mijn-vader-afgewezen vriendje vormden de ingrediënten voor het feestmaal van de commentator. Hij zat er zó bovenop, dat het soms leek alsof er eerst commentaar was (waarom dacht jij het licht uit?) en daarna pas de gebeurtenis (het licht ging uit). De commentator werd God. De nacht voordat een psychiater ons huis bezocht, begon de psychotische reis. Ik lag in bed met de gordijnen open. Buiten waaide het hard. Ik zag hoe de slaapkamermuur zich vulde met schaduwen van bomen die wild in de wind wuifden en ik voelde hoe mijn slaapkamer de grot van Plato werd. Het voelde alsof ik terug moest naar de essentie van alle betekenisgeving.
Na deze bijzondere soms beangstigende en eenzame reis volgde na enkele weken weer de meer wereldse reis naar het eindexamen. Dat ik haalde. Ik overwoog welgeteld twee studies. Óf ik zou Elektrotechniek gaan studeren, óf ik zou de Vrije Hogeschool in Driebergen gaan volgen. Doe maar Elektrotechniek, zei de Vader, die kunsten die zullen je alleen maar meer van je stuk brengen. En met de keuze voor Elektrotechniek bleef de spirituele disbalans voortduren. Nog twee keer drong het onwoordelijke, chaotische zich op middels een psychotische ontlading. Daarna diende zich een geheel vernieuwde brug aan voor de commentator om te bewandelen.
Drie jaar nadat het laatste rationele kaartenhuis weer door de bliksem was getroffen, bevond ik mij in de overgang naar iets heel groots: Moederschap. Voor het eerst was de Moeder dominant. Een waardevolle ervaring.
Via the purple halo
‘Figurative versus abstract’, that must have been the theme of the free drawing assignment in the third year of secondary school. And this was the image that showed itself to me. Although not raised religiously, I wanted to show how spirituality had a very earthy, warm, accessible side to me and a distant, cold, abstract side. I had learned how Mary often stood as a “bridge” between these two sides for Catholics like my father, and so this idea was born. Mary’s halo in this drawing shows that bridge. Or is it a voltage arc where a short circuit can occur between the poles?
The kind of associations like the above fascinates me. She makes me a little uncomfortable, because somewhere in this drawing there is also a hidden dynamic that would later prove to play a role in the pursuit of that which caused my subconscious to go into overdrive.
My teenage years were all about not-becoming-like-my-mother. The earthly warm and accessible reminded me of the Motherly. And the other side felt like the Father’s territory. The associations I had with both sides caused a split later in life.
The commentator in myself put everything along the above axes and firmly steered towards rational thinking. Three years after this drawing, my ‘pre-rational self’ took over for the first time. A combination of performance pressure, sleep deprivation and a first boyfriend rejected by my father were the ingredients of a commentator’s feast. He was so on top of it that it sometimes seemed as if there were comments first (why did you turn off the lights?) and only then the event (the lights went out). The commentator became God. The night before a psychiatrist visited our house, the psychotic journey started. I lay in bed with the curtains open. Outside, the wind howled around the house and through the trees. I watched how the bedroom wall filled with shadows of trees swaying wildly in the wind and felt my bedroom became Plato’s cave. It felt like I had to go back to the essence of all meaning-making.
After this special, sometimes frightening and lonely journey, the more worldly journey to the final exam followed after a few weeks. I passed the exam. What to study next? Either I would study Electrical Engineering at a technical university, or I would pursue artistic education. Just do Electrical Engineering, said the Father, those arts only bring chaos to your mind. And with the choice for Electrical Engineering, the spiritual imbalance continued. Twice more the unwordable, the chaotic, forced itself through a psychotic discharge. Then a completely renovated bridge presented itself for the commentator to walk on.
Three years after the last rational house of cards was struck by lightning again, I found myself transitioning into something very big: Motherhood. For the first time the Mother was dominant. A valuable experience.